Dobrze jest kontrolować zęby konia, choćby dla jego zdrowia. W związku z tym trzeba umieć otwierać pysk w bezpieczny sposób. Pierwszy raz najlepiej wykonać to z jakimś kimś doświadczonym, kto wie, jak to się robi i zechce was tego nauczyć.
ILE KOŃ MA LAT?
Zęby konia wymagają troski, specjalnej wagi i zapewnienia mu odpowiedniej diety. Dzięki temu będą mu długo służyły, nie sprawiając kłopotów. Ich kształt oraz liczba zmienia się z upływem czasu, dlatego stwarza to możliwość ustalenia dość dokładnego wieku zwierzęcia.
OTWIERANIE KOŃSKIEGO PYSKA
Wymaga to wprawy i ostrożności, bo można zostać pokąsanym. Po raz pierwszy nie powinno się otwierać pyska bez nadzoru kogoś obeznanego z końmi. Przede wszystkim nie należy stawać przed koniem, lepiej stać z boku. Teraz kładziemy lewą dłoń na nosie zwierzęcia, tuż nad nozdrzami, a prawą pod szczęką. Następnie trzeba wsunąć palce prawej ręki do pyska za siekaczami, w miejscu pozbawionym zębów. Wówczas koń powinien otworzyć pysk. Nigdy nie łapiemy za język, gdyż może to u zwierzęcia spowodować poważne obrażenia.
BUDOWA PYSKA
Dorosły samiec konia ma 40 zębów, w tym: 24 przedtrzonowe i trzonowe, 12 siekaczy i 4 kły. Czasami występują tzw. wilcze zęby w liczbie 1-4. U klaczy zwykle kły nie wyrastają, więc ma tylko 36 zębów, również sporadycznie występują u nich wspomniane wyżej wilcze zęby. Konie z natury są pasącymi się zwierzętami, czyli takimi, które żują pokarm roślinny. Podczas jego rozdrabniania zęby się ścierają, ale nie przestają rosnąć. Około piątego roku życia koń ma w pełni wykształcone stałe uzębienie, jednak zęby, choć osiągają pełną długość, nadal rosną - wysuwają się z dziąseł w miarę ścierania się koron. W trakcie tego procesu coraz to inne części pokazują się nad dziąsłami. Dlatego jeśli przyjrzymy się uzębieniu, możemy dość dokładnie określić wiek konia. Ważną rzeczą, która trzeba mieć na uwadze, jest fakt, że górna szczęka jest szersza niż dolna. Dlatego podczas gryzienia, miażdżenia i rozcierania pokarmu zęby nie ścierają się równo. Po zewnętrznej stronie górnych trzonowców oraz po wewnętrznej dolnych mogą powstać ostre krawędzie. Kaleczą one język i policzki, powodują dyskomfort, czasem nawet ból. Może to ograniczać, a w pewnych wypadkach uniemożliwiać normalne pobieranie i rozdrabnianie pokarmu. Bardzo istotne jest więc okresowe, przynajmniej dwa razy w roku, badanie stanu uzębienia przez lekarza weterynarii i w razie potrzeby wyrównanie zębów. Zabieg ten polega na ścieraniu ostrych występów specjalnym tarnikiem.
ŹREBIĘTA
Zanim pojawi się stałe uzębienie, u koni, tak jak u ludzi, występują tzw. mleczaki. Noworodek zwykle ma już zwykle przedtrzonowe. Natomiast centralne siekacze, zwane cęgami, wyrzynają się, gdy ukończy tydzień. Źrebię dysponuje kompletem mlecznych zębów w wieku około 9 miesięcy. Są to: po 6 siekaczy w górnej i dolnej szczęce oraz po 3 przedtrzonowce po każdej stronie obu szczęk. Daje to w sumie 12 siekaczy i tyle samo przedtrzonowców. U źrebiąt kły i trzonowce nie występują. Zęby mleczne są słabiej rozwinięte, mniejsze, krótsze i bielsze.
W WIEKU OD 2,5 DO 3 LAT
Mleczne cęgi (centralnie położone siekacze) są wypychane i zastępowane przez stałe około 2,5 roku. W tym czasie pojawiają się po dwa trzonowce po każdej stronie w obu szczękach. Stałe zęby wyrastają znacznie wcześniej w górnej szczęce niż w dolnej.
GDY KOŃ MA 3,5 ROKU
Mleczne średniaki (drugie siekacze) są zastępowane przez stałe. Ponadto w górnych i dolnych szczękach wyrzynają się po dwa kolejne zęby trzonowe.
W WIEKU OD 4 DO 4,5 ROKU
Mleczne okrajki (najbardziej bocznie położone siekacze) są wymieniane na stałe, dodatkowo pojawiają się po dwa dodatkowe trzonowce. U samców wyrzynają się kły. Pięciolatek powinien mieć już komplet stałego uzębienia.
6-LATEK
W celu określenia wieku ogląda się tzw. płaskie szczyty - korony siekaczy, będące ich „powierzchnią roboczą”. Maja one wgłębienia zwane rejestrami. Z ubiegiem lat ulegają one spłycenia na skutek ścierania się zębów, a z czasem znikają. Na ich miejscu pojawia się ciemno zabarwiona zębina tzw. gwiazda zębowa. Proces rozpoczyna się od siekaczy żuchwy i postępuje od środka - najpierw zanikają rejestry na cęgach, potem na średnikach, a na końcu na okrajkach. Następnie to samo dzieje się z siekaczami górnej szczęki - para ściera się około 12 miesięcy. A zatem 6-latek ma już stare rejestry na cęgach żuchwy.
7-LATEK
Ody oglądając zęby sieczne konia stwierdzamy brak rejestrów na cęgach i średniakach żuchwy oraz ich obecność na pozostałych siekaczach obu szczęk, bez trudu określimy wiek zwierzęcia na siedem lat. Zdarza się także, że tylna krawędź okrajków górnych nie ściera się i tworzy wrąb - ostry występ, który z reguły zanika w ósmym roku życia.
8-LATEK
Występ na górnych okrajkach zanika, podobnie jak rejestry na siekaczach żuchwy. Rejestry górnych siekaczy są o połowę płytsze. Na skutek wysuwania się zębów zaczyna się powoli zmieniać ich kształt z poprzecznie owalnego na trójkątny.
10-LATEK
Rejestry SA nadal widoczne, ale już tylko na górnych okrajkach. Ponownie ukazuje się na nich powiększający się występ, podobny do wcześniej opisanego (7-latek). Ten jednak z reguły nie zanika. Dodatkowo pojawia się teraz bruzda Galvayne’a.
OD 11 DO 13 LAT
W jedenastym roku wszystkie rejestry są już starte. Występ na okrajkach jest wyraźny. Nie należy go mylić z tym, który pojawił się w siódmym roku życia. Gdy koń skończy jedenaście lat, precyzyjne określenie jego wieku staje się niezmiernie trudne.
15 LAT I WIĘCEJ
Zęby, które w między czasie zmieniły kształt swojego przekroju z poprzecznie owalnego na trójkątny, ponownie stają się owalne, a w końcu podłużnie owalne. Jednocześnie z wysunięciem się zębów kąt ustawienia górnych i dolnych siekaczy względem siebie robi się bardziej ostry, a zęby mocniej wystają z dziąseł. Ciemna linia, widoczna na powierzchni trącej, która kiedyś otaczała rejestr, a po jego starciu występowała jako tzw. gwiazdka zębowa, wyraźnie się zmniejsza, aż wreszcie przeobraża się w ciemną kropkę na środku korony. Bruzda Galvayne’a, która pojawiła się około dziesiątego roku życia na bocznej ścianie górnych okrajków, w wieku około trzynastu lat 1/3 ich długości, w piętnastym roku sięga do połowy, u 17-latka zajmuje 2/3 powierzchni, a u 20-latka sięga już krawędzi trącej zęba. Od tego momentu bruzda zaczyna zanikać od strony dziąsła i podąża w dół. Przestaje istnieć około trzydziestego roku życia konia.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz